Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna
z dnia 9 maja 2007 r.
II CSK 60/07

Wybór prawa właściwego
Dowód z prawa obcego
Kontradyktoryjność
Zasada iura novit curia

1. Art. 381 k.p.c. dotyczy nowych faktów i dowodów podczas gdy niewłaściwe stosowanie prawa nie jest ani faktem dowodowym, ani dowodem. Jest dopuszczalne podniesienie przez powódkę po raz pierwszy dopiero w apelacji zarzutu opartego na art. 27 § 1 pkt 1 prawa prywatnego międzynarodowego co do wadliwości stosowania prawa polskiego zamiast prawa hiszpańskiego.

2. W żadnym wypadku sąd nie może wymagać od strony wskazania podstawy prawnej jej żądań, a podstawą ewentualnie wskazywaną jest związany w takim jedynie zakresie, w jakim powołanie się na hipotezę określonej normy stanowi uzupełnienie przytoczenia okoliczności faktycznych (por. wyrok SN z dnia 23 lutego 1999 I CKN 252/98 - OSNC 1999, nr 9, poz.152).

3. Orzekanie na podstawie właściwego prawa materialnego, zgodnie z zasadą facta probantur iura novit curia, jest obowiązkiem sądu niezależnym od tego, czy strony powołały prawną podstawę swoich twierdzeń.

4. Zarzut naruszenia prawa materialnego nie wymaga wykazania przez stronę apelującą, czy i jaki wpływ na wynik sprawy mogło mieć zastosowanie prawa niewłaściwego, a strona nie ma obowiązku udowodnienia jaka jest treść obcego prawa.



5. Rozpoznawanie sprawy na podstawie właściwej normy w ramach obowiązującego porządku prawnego należy do istoty działalności sądu i nie podlega dyspozycji stron.

6. Kontradyktoryjność procesu cywilnego, której wyrazem są m.in. przepisy art. 207 § 3, 479 [4] § 1, 495 § 3, 503 § 1, 505 § 1 k.p.c. w części dotyczącej powołania zarzutów, nie obejmuje obowiązku wyrażenia przez stronę stanowiska odnośnie prawa materialnego znajdującego zastosowanie.

7. Strona nie ma też obowiązku udowodnienia jaka jest treść obcego prawa.

8. W sprawach z tzw. elementem zagranicznym kwestia znajomości prawa przez sąd i jego stosowania ex officio dotyczy w pierwszej kolejności okoliczności, od których uzależniony jest wybór właściwego prawa materialnego, a które - jeśli nie reguluje ich umowa międzynarodowa - wynikają z norm kolizyjnych przewidzianych w prawie prywatnym międzynarodowym. Sąd musi znać własne prawo i musi stosować prawo prywatne międzynarodowe bez względu na powołanie się na nie przez strony.