Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 18 grudnia 2013 roku

sygn. akt IX GC 554/09

Zadaniem sądu jest również kontrola umów zawieranych przez przedsiębiorców pod kątem zapisów patologicznych, sprzecznych z zasadami obrotu gospodarczego.

1.Charakter abstrakcyjny weksla gwarancyjnego in blanco. Forma i treść porozumienia wekslowego.

Weksel gwarancyjny in blanco, w odróżnieniu od weksla zupełnego, nie wyraża zobowiązania abstrakcyjnego. Ma charakter kauzalny, a jego podstawą prawną jest porozumienie poza wekslowe, zawierające upoważnienie do uzupełnienia weksla i określające warunki, po spełnieniu których uzupełnienie może nastąpić. W przepisach prawa wekslowego brak jest jakichkolwiek wymagań co do formy i treści porozumienia. Może ono być sporządzone zarówno w formie pisemnej jak i ustnej, w sposób wyraźny lub dorozumiany. Ocena, czy oświadczenia woli zostały w istocie złożone oraz ich interpretacja dokonywane są w oparciu o ogólne zasady prawa cywilnego (art. 60 kc, 65 kc).

2.Podważenie weksla niezupełnego i ciężar dowodu.

Dłużnik wekslowy chcąc się uwolnić od odpowiedzialności musi podważyć sposób wypełnienia weksla wręczonego jako niezupełny jedynie poprzez powołanie się na naruszenie uzgodnionych zasad uzupełnienia jego treści i musi wykazać, że konkretne uzgodnienie w jakiejkolwiek formie nastąpiło. W tym rozumienia spoczywa na nim ciężar takiego dowodzenia.

3.Ocena wykonania umowy.

· Trudno zarzucić pozwanemu, że nie wykonał umowy, jeżeli się zważy, że miała ona trwać 20 lat a faktycznie trwała 2,5 miesiąca. To, że okres wzajemnych spotkań, kontaktów przed zawarciem umowy był znacznie dłuższy, jest bez znaczenia. Inaczej mówiąc, „jej niewykonanie” możliwe jest do oceny po okresie zakończenia jej trwania.

· W przypadku zarzutu nienależytego wykonania umowy, sposób wykonania umowy jest możliwy do oceny po wykonaniu umowy.

· Wolą stron było by weksel zabezpieczał rzeczywiste, zgodne z wolą stron zrealizowanie umowy. Dopiero działanie definitywnie uniemożliwiające zrealizowanie umowy miało zgodnie z umową upoważnić powoda do korzystania z uprawnień z weksla. Inna wykładnia byłaby nielogiczna i pozbawiona sensu. Weksel nie może być uznany w tym przypadku za gwarancję samego długoletniego procesu wykonywania umowy.

4.Pojęcie dobrego wykonania umowy.

Strony odwołały się do pojęcia „dobrego wykonania umowy”. Jest to pojęcie nieostre, ocenne i rodzące różne możliwości jego interpretacji. Interpretacja słowa „dobry” jak wskazuje Słownik Języka Polskiego PWN 1988 pod redakcją M. Szymczaka jest tak wieloraka, że faktycznie może ona przy wykładni nastręczać trudności.

5.Zasada swobody umów a wolny rynek.

Istnieje nierozerwalny związek pomiędzy gospodarką rynkową, w której podstawowym prawnym mechanizmem obrotu gospodarczego są czynności cywilnoprawne a zasadą swobody umów. Stosunki społeczno-gospodarcze w warunkach wolnego rynku to stosunki pomiędzy prawnie równymi podmiotami, zatem regulowane prawnie według metody cywilistycznej, która opiera się na trzech podstawowych założeniach. Jednym z nich jest formalnoprawna i materialnoprawna równość stron konstruowanego normatywnie stosunku prawnego (co nie oznacza równości ekonomicznej stron stosunku społecznego), a zatem założenie, że w stosunkach tych jeden podmiot nie może władczo oddziaływać na sferę prawną innego podmiotu, nakładając na niego obowiązki lub odbierając mu uprawnienia. Kolejnym założeniem jest właśnie autonomia woli stron stosunków cywilnoprawnych. Inaczej niż ma to miejsce w przypadku obowiązków nakładanych przez normy skonstruowane według innych niż cywilna metoda regulacji, w zakresie praw i obowiązków cywilnych podmioty własnym celowym działaniem powodować mogą ich powstawanie.

6.Sądowa kontrola swobody umów ze względu na cel umowy.

 

Sąd Najwyższe wyjaśnił, że pozostawienie stronom swobody określenia zobowiązań wynikających z umowy, nie uchyla kontroli tych stosunków prawnych formowanych w warunkach wolności gospodarczej pod kątem ogólnych klauzul, zabezpieczających obrót gospodarczy przed zjawiskami patologicznymi, które – mimo pozornej zgodności z innymi przepisami – nie mogą doznawać ochrony ze strony państwa. Ustawodawca, mając na względzie bogactwo życia gospodarczego, konieczne ograniczenia sformułował w postaci klauzul generalnych, pozostawiając sądom wypełnienie ich treścią na podstawie znajomości zjawisk ekonomicznych i społecznych. Z treści tegoż przepisu wynika, że ocenie pod kątem wskazanych w ustawie kryteriów należy poddać nie tylko treść zawartej umowy, ale także jej cel.